Openbare executies, stierengevechten en aristocratische duels: het carrévormige Plaza Mayor is het toneel geweest voor haast alle denkbare bloedige rituelen. Nu is het er vredig; het plein zit vol winkeltjes en terrassen. Dit is het kloppend hart van het oudste stuk stad, de wijk Madrid de los Austrias, die in de 16de eeuw is gebouwd door de Habsburgers.
Plaza Mayor is een populaire attractie die dagelijks duizenden bezoekers trekt. Die komen hierheen om de grandeur van het historische plein te aanschouwen, maar vooral ook voor een ‘café con leche’ of een bord vol tapas op de zonnige terrassen. Toegegeven, die terrassen zijn toeristisch, maar de barretjes en restaurants erachter zijn toch nog tamelijk authentiek. Mesón de la Guitarra is een aanrader voor een koel wijntje of kannetje sangria, Museo del Jamon serveert koude biertjes en broodjes Iberische ham, en Mesón del Champiñón grossiert in niet te versmaden tapas.
Het begon zo bescheiden: in de Middeleeuwen was er op deze plek buiten de stadsmuur een markt. Toen heette het Plaza del Arrabal en later, meewaaiend met de windrichtingen van de geschiedenis, Plaza de la Constitución, Plaza Real en Plaza de la República. In de volksmond was het altijd het ‘grote plein’ – Plaza Mayor. De Habsburgse koning Filips de Schone vond het maar een rommeltje en gaf hofarchitect Juan de Herrera de opdracht tot een grootscheepse herstructurering, met het rijkelijk door fresco’s bedekte Casa de la Panadería (bakkerijhuis) als pronkstuk. Na een serie stadsbranden kreeg het plein zijn huidige vorm: keurig rechthoekig met poorten aan alle kanten, parmantige torentjes aan weerszijden, omzoomd door 4 verdiepingen okerrode bebouwing. Ook vanaf de 237 gietijzeren balkonnetjes konden vele Madrilenen de openbare executies en stierengevechten gadeslaan.
